Endometriose is een pijnlijke aandoening die ontstaat wanneer het baarmoederslijmvlies (weefsel aan de binnenkant van de baarmoeder) buiten de baarmoeder begint te groeien. Het begint te woekeren in de buikholte, rond de eierstokken of eileiders, maar blijft zich gedragen als een onderdeel van de baarmoeder. In de eerste fase van de menstruele cyclus groeit het baarmoederslijmvlies onder invloed van oestrogeen en in de laatste fase breekt het af en wordt het afgestoten via de maandelijkse bloeding. Endometriose kan littekenweefsel vormen en tot onvruchtbaarheid leiden. Er wordt geschat dat één op tien vrouwen de aandoening heeft. Onderzoek wijst uit dat het steeds vaker voorkomt.

Bepaalde chemische stoffen die in zonnebrandcrème en andere cosmetica gebruikt worden als uv-filters bootsen de werking van oestrogeen na en verhogen het risico op endometriose met 65%.

Het gaat over benzofenonen, die in kleine hoeveelheden gebruikt worden om cosmetische producten in glazen verpakkingen tegen zonlicht te beschermen. In hoge doses zijn het krachtige zonneblokkers. Om die reden worden ze in zonnebrandcrème verwerkt.

Wetenschappers maken zich zorgen over het gebruik van benzofenonen. Ze worden heel gemakkelijk opgenomen via de huid en hebben een hormonaal effect in het lichaam. Volgens onderzoeker professor Kannan, bootsen ze de werking van oestrogeen na. Ze kunnen dus onder andere de groei van het baarmoederslijmvlies stimuleren. Kannan zegt dat oxybenzon (benzofenon-3) een nog krachtiger oestrogeen is dan bisfenol-A (BPA), de stof die in harde plastiek verpakkingen zit en op dit moment zwaar onder vuur ligt.

Uit het onderzoek van Kannan bij meer dan 600 vrouwen, blijkt dat de vrouwen die de hoogste concentratie benzofenon-1 in hun urine hebben, 65% meer kans hebben op endometriose dan de vrouwen met de laagste concentratie. Benzofenon-1 wordt vooral gebruikt in nagellak, maar wordt in het lichaam zelf gevormd bij de afbraak van oxybenzon, de meest gebruikte uv-blokker in zonnebrandcrème.

Oxybenzon wordt in 50 van de 160 geteste zonnebrandcrèmes gebruikt volgens een onderzoek van de Voedsel- en warenautoriteit. Ook in andere cosmetica zoals lippenbalsem, dagcrèmes en shampoo wordt het toegepast. In parfums kan het de geurstoffen beschermen tegen uv-straling, zodat het parfum langer houdbaar blijft.

Andere onderzoeken van de afgelopen jaren wijzen in dezelfde richting volgens Sonya Lunder van de Milieu Werkgroep (Environmental Working Group, EWG). Ook uit laboratoriumonderzoek blijkt dat alle benzofenonen een oestrogene werking hebben. De EWG heeft haar eigen richtlijnen voor veilig zonnebaden opgesteld. Ze hebben oxybenzon op de lijst van te vermijden ingrediënten gezet.

Bronnen:

1) Kannan K. et al. Urinary Concentrations of Benzophenone-type UV Filters in U.S. Women and Their Association with Endometriosis. Environ Sci Technol. 2012 Apr 17;46(8):4624-32

2) Survey UV filters in antizonnebrandmiddelen. Rapport ND04o030. Voedsel en Waren Autoriteit, 2004